(Đây là câu chuyện thật vì tôn trọng nhân vật chánh nên Người viết xin được giấu tên Anh.)
Tôi đi chầm chậm trên con đường im vắng trong buổi chiều đang dần xuống. Nắng nhạt nhòa trên hai hàng xoài chạy dài quen thuộc, những cây xoài xanh non ngày nào từng chứng kiến những bước chân đi về của bọn tôi một thời giờ cũng già nua theo năm tháng. Con đường nầy ngày xưa không tên nên bọn học sinh chúng tôi gọi nó là Đường Hàng Xoài. Mỗi buổi sáng đường ngập tràn những tà áo trắng và những chiếc quần xanh của nam, nữ sinh cùng nhau đi đến hai trường Trung Học chính của tỉnh là trường Phan Thanh Giản và trường Đoàn Thị Điểm.
Ôi! Nhớ thương và nuối tiếc làm sao thời học sinh vô tư, hồn nhiên đó. Những ngày tháng ấy sẽ không bao giờ trở lại nhưng mãi mãi khắc sâu trong lòng tôi.
Bước chân tôi lang thang đi ngang qua một ngôi nhà. Tôi ngập ngừng dừng gót, tò mò nhìn vào… Căn nhà nầy ngày xưa tôi thường đến, từng ở lại ăn cơm, từng thức đêm ôn bài vở cùng cô bạn Ngọc Liên và được sự chỉ dạy tận tình của anh Th, anh trai Ngọc Liên, vì Anh học hơn chúng tôi ba lớp. Căn nhà đã được sửa sang lại tươm tất hơn xưa, suýt nữa tôi không nhận ra nếu không vì cây trứng cá trước nhà vẫn còn nguyên vẹn. Một cơn gió nhẹ thổi qua, từng loạt lá trứng cá rơi rụng, lững lờ bay xa, chập chờn rồi mất hút. Lòng tôi chùng xuống, nao nao buồn và chợt nhớ về những ngày tháng xa xưa ấy, những kỷ niệm về Anh…
Anh không phải là anh ruột của tôi, không phải là người yêu của tôi. Chúng tôi chỉ là anh em kết nghĩa nhưng Anh thương mến và chiều chuộng tôi hơn cả Ngọc Liên. Mỗi lần nghĩ về Anh, tôi nghe xót xa, ngậm ngùi cho một con người bất hạnh, xấu số.
Gia đình Anh ở dưới quê, Anh và Ngọc Liên được ba anh mua cho một căn nhà ở tỉnh gần nhà tôi để tiện việc học hành. Anh cũng là bạn cùng lớp với anh trai tôi vì thế bốn người chúng tôi càng thân thiện, gần gũi hơn. Anh chân thật dễ mến, thích làm thơ và hay ôm đàn Guitar đàn hát tình ca vào những chiều nhạt nắng.
Những ngày tháng hồn nhiên thơ mộng của tuổi học trò êm đềm trôi theo năm tháng, phẳng lặng như dòng sông Hậu hiền hòa xuôi chảy mênh mang. Nhưng cuộc đời thường không bao giờ được như ý người mong muốn. Vào năm tôi đang học Đệ Tam thì Anh và anh tôi đều lên đường nhập ngũ. Buổi tiễn đưa buồn vời vợi, Mẹ tôi làm một buổi tiệc nhỏ, chỉ có vài người bạn thân của các anh và gia đình quây quần tâm sự. Anh lại ôm đàn hát, hát rất nhiều bài chia ly làm bầu không khí càng thêm buồn bã:
- Sầu mà chi em lúc non sông cần trai hùng. Buồn mà chi em mai anh về trong nắng êm. Đừng vì chia ly làm nản chí nam nhi. Vui lên đi cùng ước thề, rồi ngày mai anh sẽ về… *
Hoặc
- Ngày mai anh đi biển nhớ tên anh gọi về, gọi hồn liễu rũ lê thê, gọi bờ cát trắng đêm khuya. Ngày mai anh đi đồi núi nghiêng nghiêng đợi chờ, sỏi đá trông anh từng giờ, nghe buồn nhịp chân bơ vơ…**
Rồi tôi tiễn hai anh đi khỏi Cần Thơ. Con sông Bassac đưa chiếc phà trôi xa, xa mãi đến bến bờ bên kia để lại cô bé đứng bơ vơ với đôi dòng nước mắt. Vắng bóng hai người anh cùng một lúc tôi như hụt hẫng, chơi vơi, không còn ai để hỏi bài khi không hiểu, không còn ai dạy bảo những điều hay điều tốt cho một đứa con gái mới lớn.
Sau ngày ra trường hai anh bị đổi về miền xa là lính trận nên ít thư từ về và tôi cũng dần dần bớt nghĩ về các anh.
Mãi đến mấy năm sau, Anh được về phục vụ tại Tiểu Khu Phong Dinh - Cần Thơ. Lúc nầy tôi đã lớn và cũng ít tới lui nhà Anh. Sau đó, tôi vào Đại Học và bận rộn với cuộc sống của riêng mình nên chỉ thỉnh thoảng gặp Anh hoặc đôi khi cùng Anh uống vội vã ly nước rồi đi.
Một ngày kia, Anh tìm đến tôi với vẻ mặt thật buồn và một tâm sự ngổn ngang nên Anh cần người tâm sự. Anh cho tôi biết Anh đã yêu một người con gái nhà giàu, danh giá. Cô ấy cũng yêu Anh nhưng cả hai gặp sự phản đối mãnh liệt từ ba của cô vì ông chê Anh chỉ là Trung Úy nghèo, không xứng với con ông: con gái một gia đình danh gia vọng tộc. Cuộc tình của hai người không lối thoát, chỉ có thương đau và nước mắt mỗi lần gặp gỡ. Anh muốn tôi đến thăm nàng ấy để an ủi, khuyên nhủ ráng chờ đợi, sẽ có một ngày ba của cô nghĩ lại thương xót mà chấp nhận cho hai người được sống bên nhau.
Buổi trưa hôm đó, Anh dẫn tôi đến nhà hàng Phong Dinh Lầu, nơi đã hẹn với cô. Chúng tôi chọn một cái bàn trên lầu nằm khuất ở cuối góc phòng cho kín đáo, tránh người quen biết của gia đình cô nhìn thấy. Khi gặp cô tôi ngạc nhiên:
- Ồ! Té ra là chị Diễm Phương.
Tôi quay sang Anh:
- Chị nầy là chị của Thụy Phương, đứa bạn thân của em đó.
Chị cũng mở to mắt nhìn tôi:
- Sao lại là em Vân Anh? Anh Th là anh của em à?
Tôi đưa mắt nhìn Anh không biết trả lời sao với chị Diễm. Anh nhanh miệng nói:
- Vân Anh là em họ của anh đó.
- Thật sao?
Tôi gật đầu nắm tay chị ngồi xuống. Tôi nhìn chị quan sát: chị đã tiều tụy đi nhiều vì cũng khá lâu rồi tôi không đến nhà chơi với Thụy Phương. Tình yêu ngang trái đã làm một cô gái trang đài trở nên sầu muộn, héo úa thật đáng thương. Tôi không biết phải nói gì, làm gì trong lúc nầy để giúp hai người nên nhìn Anh ngập ngừng:
- Anh ơi, làm sao đây? Em không biết nói gì cả.
Chị Diễm Phương đưa đôi mắt thật buồn nhìn Anh:
- Thôi đi anh. Em hiểu được ý của anh. Cám ơn lòng tốt của Vân Anh nhưng em sẽ không giúp được gì cho Chị đâu. Tánh tình của ba chị, chị là người hiểu ông hơn ai hết, khó lay chuyển lắm.
- Sao chị biết được mục đích em đến hôm nay vậy? Anh Th có nói trước rồi phải không?
Chị gật đầu nhẹ và đưa đôi mắt mơ màng nhìn những vệt nắng lung linh, vướng vấp trên hàng cây Sao ngoài khung cửa nhà hàng. Tôi cảm thấy sự hiện diện của mình thật thừa thãi nên nói:
- Thôi, em xin phép ra ngoài một lát để anh chị tâm sự.
Không cần sự đồng ý của Anh, tôi bước nhanh xuống lầu và ra cửa.
Tôi đi dọc theo bến Ninh Kiều, buổi trưa buồn hiu hắt, một vùng trời nước bao la trước mặt. Những chiếc thuyền con lênh đênh ẩn hiện ngoài khơi đang hướng về một nơi nào đó, dù xa xôi nhưng thuyền chắc chắn sẽ đến được bến bờ. Tôi nghĩ đến cuộc tình của Anh và Diễm Phương mà thương xót, chắc họ sẽ không bao giờ tìm được bến đỗ đâu.
Tôi đi ngược lên phố, lang thang thơ thẩn như chính mình là kẻ mang tâm sự buồn. Lúc ngang qua Tòa Án tôi chợt rùng mình khi nhìn cây đa cổ thụ trong sân. Cây đa chắc đã lâu đời lắm, to lớn, già nua, rễ mọc thành dây leo chằng chịt quanh thân, dước gốc cây có vài vật cúng bái của ai đó lén mang đến vì tin tưởng sự linh thiêng của cây đa già nầy. Rất nhiều người cho rằng ai có lòng thành đến đó cầu xin hay ước nguyện điều gì đều được toại nguyện, linh thiêng, huyền diệu chưa từng thấy. Có lẽ chính vì thế mà chánh phủ không đốn bỏ đi một cây cổ thụ không đẹp mắt nằm ngay trước con phố chính như vậy. Anh cho tôi biết là có một lần trong lúc quá buồn khổ, tuyệt vọng anh và chị Diễm Phương đã đến đây cùng thề nguyền: nếu không được thành vợ chồng thì nguyện sẽ cùng sống, chết bên nhau. Lúc đó tôi đã trách Anh:
- Anh là một Sĩ Quan, một người chiến sĩ sao lại ủy mị, yếu đuối như thế? Tuy em rất sợ ma nhưng em không tin chuyện đó.
- Ờ, lúc đó Diễm Phương cứ khóc lóc, cứ năn nỉ nên anh cũng yếu lòng mà chiều theo cho cô ấy yên tâm. Nhưng anh cũng không tin vào những điều huyền hoặc, hù dọa người ta đâu.
Những ngày tháng sau đó tôi vì bận học hành, thi cử nên không thường gặp anh. Rồi một ngày kia tôi lên xe hoa với một chàng Võ Bị, bỏ lại sau lưng thời con gái mộng mơ cùng thành phố thân yêu hiền hòa với bao bạn bè và kỷ niệm.
Tôi theo chồng đến một tỉnh lẻ xa xôi, hiu hắt buồn tênh, hằng ngày chỉ nghe tiếng súng nổ, tiếng đạn pháo, tiếng chiến đấu cơ gầm gừ nhả khói… Những gương mặt thơ ngây của đám học trò không làm mờ phai được nét kinh hãi mỗi lần trường bị pháo kích, thầy trò kéo nhau chạy trốn, ẩn núp.
Tôi sống trong tình trạng đó suốt mấy năm trời cho đến năm 1974, chồng tôi được thuyên chuyển về Cần Thơ, quê hương dấu yêu của tôi.
Về lại chốn xưa trong lúc đất nước đang lâm vào hoàn cảnh bế tắc khó khăn. Tình hình chiến sự sôi sục khắp nơi, những người vợ lính như chúng tôi làm sao yên tâm được. Tôi lo lắng theo dõi từng bước đi của chồng, tôi cầu nguyện hằng đêm cho chồng, cho bạn bè, cho đất nước.
Một ngày kia tôi bàng hoàng đau xót nhận được tin Anh tử trận trong một cuộc hành quân khi Anh đang nắm chức vụ Tiểu Đoàn Trưởng của Tiểu Khu Phong Dinh.
Những kỷ niệm ngày xưa chợt ùa về, từ những ngày tôi còn là cô bé rất nhỏ được Anh vỗ về bằng những trái ổi, trái xoài mang từ quê Anh lên. Những lần Anh dạy Toán Học cho tôi và Ngọc Liên nào là những Hyperpol, Parabol, những Sin, Cos… và những lần nghe Anh đàn hát. Anh thích hát những ca khúc sầu thương, chia ly, dang dở. Có lẽ điều đó cũng ảnh hưởng đến cuộc đời Anh nên Anh gặp toàn những điều bất hạnh.
Tôi đến nhà Anh, thắp cho Anh nén hương vĩnh biệt. Bức ảnh quân nhân Anh chụp chẳng tươi cười như bao người khác, gương mặt Anh đầy nét ưu tư, trầm mặc như vẫn còn lưu luyến một điều gì đó chưa phôi phai được. Phải rồi, chắc là người tình Diễm Phương ngày đó của Anh khiến Anh còn vương vấn chưa vơi.
Tôi ngồi trước bàn thờ Anh thật lâu, hồi tưởng lại những tháng ngày qua mà tiếc thương người Anh vắn số. Anh ra đi khi vừa 29 tuổi, Anh sinh năm 1945. Cái huy chương Đệ Ngũ Đẳng Bảo Quốc Huân Chương với cấp bậc Trung Tá có thay thế được nỗi đau đớn trong lòng những người thân của anh không? Bất giác những giọt nước từ đâu chợt rơi lã chã trên mặt tôi.
Tôi ra về, ngước nhìn những áng mây lững lờ trôi trên trời cao mà ngỡ đó là Anh. Anh là áng mây phiêu bồng sẽ tan biến bất cứ lúc nào. Tôi nghe trong hơi gió hình như những lời hát trữ tình ngọt ngào, trầm ấm của Anh ngày nào còn văng vẳng:
- Ngày xưa tôi có quen một người em gái nhỏ. Tuổi đang mười sáu mái tóc chấm ngang vai. Tình như nụ hoa nở trong lòng đời ngọt ngào. Rồi yêu thương ai đem ghép cho đôi tim non…***
Anh đã nằm yên dưới lòng đất lạnh, bỏ lại tất cả trên cõi đời ô trọc, thênh thang cùng mây gió. Riêng tôi mãi bận rộn với gia đình mà quên mất thời gian trôi qua. Rồi sau biến cuộc 30- 4-75, tôi phải chật vật nuôi con nhỏ và lo cho chồng trong trại tù Cộng Sản.
Một ngày kia chợt nhớ bạn bè, tôi tìm đến nhà Thụy Phương thăm hỏi. Thật bất ngờ khi một người đàn ông xa lạ, nói giọng Bắc ra bảo tôi rằng ông ta là chủ nhà mới và cho tôi biết chủ cũ đã dời đi theo địa chỉ nầy. Rồi ông đưa cho tôi tờ giấy nhỏ với mấy hàng chữ. Kể ra ông ta cũng khá tử tế khi còn giữ địa chỉ mới của gia đình Thụy Phương.
Tôi tìm được nhà Thụy Phương ở trong một con hẻm trên đường Tự Đức không mấy khó khăn. Điều làm tôi hết sức ngạc nhiên là chính ba của Phương ra mở cửa và lên tiếng hỏi tôi ngay vì ông còn nhớ mặt tôi:
- Ồ! Cháu Vân Anh. Sao cháu tìm được nhà bác?
- Dạ, cháu ghé qua nhà cũ, họ cho cháu biết địa chỉ mới.
Bác thở dài rồi đứng nép sang một bên:
- Cháu vào chơi đi. Thụy Phương đang ở nhà sau đó.
Nghe có tiếng lao xao Thụy Phương xuất hiện:
- Ai đến vậy ba?
- Vân Anh tìm con đó.
Thụy Phương chạy nhanh lên nhà và nói như hét:
- Trời ơi, con quỷ nầy sao giờ nầy mầy mới tìm tao? Tao tưởng gia đình tao “sa cơ thất thế” rồi không còn bạn bè nào ngó ngàng tới chớ!
- Mầy nói gì kỳ vậy? Đến giờ nầy tất cả chúng ta đều “xuống sình” hết, chớ có phải chỉ riêng mầy đâu.
- Ừ, tao nói chơi thôi mà.
Thụy Phương dắt tôi ra sau nhà, chỉ cái bàn nhỏ và hai đứa cùng ngồi xuống hàn huyên. Tôi đưa mắt nhìn căn nhà chật hẹp khác hẳn căn nhà đồ sộ sang trọng ngày trước của gia đình Phương, tôi đã ngầm hiểu phần nào. Như đoán được ý nghĩ trong đầu tôi Phương giải thích:
- Họ đã lấy căn nhà lớn và đổi cho tao căn nhà nầy. Thôi thì ít ra cũng còn có chỗ che mưa tránh nắng mầy ơi! Phương cười chua chát.
- Còn chồng mầy đâu? Cũng bị đi tù rồi sao?
- Không. Anh ấy là Sĩ Quan Hải Quân nên đã theo tàu chạy đi mất rồi, bỏ lại tao và đứa con 2 tuổi.
Tôi ái ngại nhìn Phương:
- Mầy có tin tức gì của ảnh không?
Phương lắc đầu và nói:
- Thôi, đừng nói về ảnh nữa. Mầy ra bàn thờ thắp nhang đi.
- Ừ, tao vô tình quá. Tao phải thắp nhang cho bác gái mới được.
Lúc tôi vừa định với lấy cây nhang, mắt tôi nhìn lên bàn thờ, tôi chới với, sửng sốt khi nhìn thấy bức ảnh của chị Diễm Phương để kế bên bức ảnh bác gái. Tôi quay sang Thụy Phương hỏi nhanh:
- Chuyện gì vậy Phương? Chị Diễm mất hồi nào? Chị bịnh gì mà vắn số vậy?
Phương nói như nghẹn ngào:
- Mầy hỏi nhiều quá làm sao tao trả lời kịp. Từ từ rồi tao kể cho mầy nghe.
Phương kéo tôi ngồi phệt xuống đất ngay trước bàn thờ vừa lau nước mắt vừa nói:
- Mầy có nghe anh Th kể về chuyện anh ấy và chị Diễm Phương đã từng dắt nhau ra cây đa trước Tòa Án thề thốt sống chết có nhau không?
- Ừ, tao có nghe anh Th nói vậy, nhưng lúc đó ảnh chỉ muốn cho chị Diễm yên lòng thôi chớ ảnh không tin đâu.
- Tao không hiểu có phải thật sự cây đa đó có ma lực nào xui khiến mà đã ứng nghiệm vào lời thề của hai người họ. Hôm đó, chị Diễm đi Sài Gòn về, xe bị tai nạn trên khúc đường gần quận Giáo Đức - Vĩnh Long. Chị Diễm đã tử nạn cùng vài hành khách trên xe. Lúc ấy tao tìm đến nhà anh Th định báo tin cho anh ấy hay thì tao đã bàng hoàng đến phát run khi người ta cũng vừa đưa xác ảnh về nhà. Lúc đó tao nghĩ ngay đến lời thề của hai người trước cây đa mà kinh hãi, lời thề đó đã thành sự thật rồi, có muốn không tin cũng phải tin thôi.
Thụy Phương ngừng một giây rồi nhìn lên bức ảnh của chị Diễm và nói:
- Chắc chị ấy đã được cùng người yêu sum họp bên kia thế giới. Nghĩ đến điều đó tao cũng bớt buồn đau phần nào. Còn ba tao sau ngày chị Diễm mất, ông hối hận lắm. Ông tự trách mình quá cổ hủ, khắt khe với con, đã giết chết tình yêu và cả cuộc đời con mình. Giờ ông yếu lắm, hay nằm ác mộng thấy Mẹ tao trách móc ông luôn. Chắc ông cũng chẳng còn được bao lâu nên tao ráng phụng dưỡng, chăm sóc ông. Giờ chỉ có hai cha con và một cháu bé nương tựa nhau cho qua ngày tháng.
Tôi bùi ngùi nắm tay Thụy Phương và an ủi vài lời. Tôi đâu ngờ gia đình Thụy Phương tan nát như thế. Chị Diễm Phương ra đi thật bất ngờ, có đúng là chị đã theo anh Th không? Giờ nầy anh chị có được gặp nhau không? Ôi! Thế giới huyền bí đó có ai biết được?
Từ giã Thụy Phương, tôi ra về với nỗi buồn diệu vợi. Tôi nghĩ đến anh Th, chị Diễm Phương mà nuối tiếc, xót thương cho một mối tình mang xuống tuyền đài chưa phôi phai.
Mấy mươi năm rồi tôi được trở về quê hương, con đường xưa còn đây, lối cũ còn đó nhưng những Người thân năm ấy nay đâu? Một cơn gió nhẹ thổi qua hàng xoài làm vòm lá đong đưa theo gió, âm vang như tiếng nỉ non, thỏ thẻ đón chào cô bé ngày nào trở lại. Cô bé ấy giờ cũng héo tàn, già nua theo năm tháng, Cô trở về tìm lại ký ức của thuở nào, tìm lại hình bóng của những người mà cô rất mến thương. Nhưng tất cả đã không còn, đã không thể nào tìm thấy nữa, chỉ còn lại nỗi nhớ, sự hoài niệm về ngày đó mà thôi.
Tôi buồn bã quay về, những bước chân rã rời, mệt mỏi như còn lưu luyến một điều gì khó thể nguôi ngoai. Hoàng hôn dần xuống, gió thổi mạnh hơn, tôi nghe đâu đây có giọng ca trầm ấm nồng nàn của ai đó vang vang trong nắng chiều lãng đãng:
… Một hôm xếp bút nghiên đăng trình tôi giã từ. Tiễn đưa buồn hơn đêm mưa lắng tâm tư. Người đi người thương nhớ nhau từng ngày từng giờ. Thời gian trôi qua mau giữ tin yêu cho nhau đến mai sau nhưng ai biết ra sao…
Ôi! Bản nhạc quen thuộc ngày nào Anh thường hát. Nước mắt tôi chợt rơi rớt, tôi nghe cay xé tâm hồn và nhớ về Anh quay quắt. Ước gì tôi được ngược thời gian để gặp lại Anh một lần, để được nghe Anh đàn hát. Nhưng đó chỉ là ảo vọng vì Anh đã thành mây khói từ lâu rồi, giờ đây trong tôi Chỉ Còn Nỗi Nhớ, một nỗi nhớ dằn vặt, ray rứt mãi không vơi.
Vi Vân
Cali Xuân 2019
*Buồn Chi Em Ơi của Lam Phương
**Biển Nhớ của Trịnh Công Sơn
***Ngày Sau Sẽ ra Sao của Lê Dinh-Minh Kỳ
Cali Xuân 2019
*Buồn Chi Em Ơi của Lam Phương
**Biển Nhớ của Trịnh Công Sơn
***Ngày Sau Sẽ ra Sao của Lê Dinh-Minh Kỳ