Chị Tâm cầm chặt tay Nhàn, len lỏi qua nhiều lớp người đang đứng chật hai bên những dãy ghế ngồi trong một hội trường thật lớn, cố gắng để may ra tìm được chỗ gần trên sân khấu. Nhàn bước nhanh theo chị mà cứ cười thầm trong bụng. Chị Tâm làm như Nhàn còn con nít lắm vậy, cầm chặt tay cứ sợ lạc, giống như hồi mấy chục năm về trước, chen đi coi hát đình làng, hai chị em cứ cầm tay nhau mà chun luồn qua hết những lớp người lớn để tới trước cùng ngồi bệt xuống đất xem cảnh “Lữ Bố hí Điêu Thuyền” trong vở tuồng Tàu của gánh “Hát bộ Bảy Kỉnh” do làng mướn về hát mừng mấy ngày cúng Đình. Hồi đó cũng do được vào xem tự do, nên ngoài người trong làng, còn có người mấy làng bên cạnh cũng ùn ùn kéo sang xem, nên đông vui lắm. Nhưng bây giờ ở đây sao người ta cũng đông quá xá, nếu không cầm tay nhau coi bộ lạc là cái chắc, nhất là tên “ngáo ộp” xa lạ “từ xa về thành phố” như Nhàn đây.
Rõ ràng là buổi “hát chùa” do nhà Chùa tổ chức vào dịp Tết cho bà con đến xem có khác. Toàn là những ca sĩ nổi tiếng từ các trung tâm băng nhạc và một số từ các hội đoàn, nên bà con đến xem rất đông, nhất là buổi chiều cuối tuần người ta được nghỉ làm nên càng đông hơn nữa, với những hàng quán thức ăn dầy dẫy kia, sẽ là những nguồn “thu nhập” đem về tiền lời cúng dường cho Chùa để xây dựng thêm chánh điện, chị Tâm bảo với Nhàn như thế.
Đúng là không khí Tết. Người ở đâu mà đông thế. Nhàn vừa chen theo chị mà vừa so sánh với “quê hương” nơi Nhàn định cư. Ở cái làng nhỏ khỉ ho cò gáy Pascagoula thuộc tiểu bang Missisisipi, dù có là ngày tư ngày Tết, thì cũng chừng ấy người, chừng ấy công việc làm, có thấy Tết nhứt gì đâu, ngoài việc đi cả hơn tiếng đồng hồ mới đến ngôi chùa nhỏ, gần khu vực có quá nhiều sòng bài để thử thời vận….
Đã mấy lần chị Tâm có gợi ý kêu Nhàn dọn về thành phố đông người Việt này mà ở, dù gì cũng có chị có em, lại có đầy đủ những sinh hoạt của người Việt mình, hàng quán thức ăn Việt, nước uống đầy đủ cả, ngôn ngữ hầu như toàn là dùng “tiếng nước tôi” khi đi ra chợ. Nhưng làm sao được, khi John, chồng của Nhàn đang có công việc làm tốt tại đó, và dù thành phố buồn thật, nhưng dù sao cũng đã ‘cưu mang Nhàn” trong những ngày chân ướt chân ráo mới đến nước Mỹ đến tận lúc này, mà John chồng nàng, người đã về tận Việt Nam xa lắc xa lơ đón nàng sang đây do người bạn giới thiệu...
Có lần chị Tâm đến thăm chơi với gia đình Nhàn, chị đã “rên” sao thành phố buồn quá xá! Có lúc chạy xe trên xa lộ mà cũng chẳng thấy xe nào chạy đồng hành với mình, đường phố vắng đến vậy. Nhưng nơi đó cũng có những cảnh quan rất đẹp, có bãi biển, có cả một “Dòng sông Hát” Singing River- tên dòng sông, mà theo Nhàn, sự thương tâm có một phần trùng hợp với tên dòng sông lịch sử của nước Việt thân yêu của mình nên Nhàn rất có cảm tình với nó.
Lịch sử ở đây kể rằng: Dòng sông Hát cũng là đoạn cuối đời của một bộ tộc người da đỏ, muốn liều mình chết để khỏi rơi vào tay của bộ tộc kẻ thù. Chuyện tình thương tâm do cô Công Chúa Anola của bộ tộc Biloxi yêu người Tộc trưởng Altama của bộ tộc Pascagoula, nhưng cô không thể nào toại nguyện vì Tộc trưởng- cha cô bắt ép cô gả cho người khác. Vì tình yêu, cô đã cãi lời cha, liều mình chạy đến nhờ người yêu che chở, những người Pascagoula hiền lành dễ mến rất thương cô. Trước sức tấn công dũng mãnh để đòi lại cô công chúa của bộ tộc Biloxi, người tộc Pascagoula thấy mình không thể nào chống lại nổi, toàn bộ tộc không kể con trẻ, đàn bà, đã nắm tay nhau từ từ bước xuống dòng sông, vừa đi vừa Hát khúc hát bi ai, đến khi nào không còn có thể hát được nữa. Họ đi vào cõi chết khi màn đêm buông xuống để bảo vệ mối tình của Tộc trưởng. Mãi về sau, người ta vẫn còn nghe những tiếng u-u vọng về như những tiếng hát từ cõi âm. Dòng sông Hát có tên từ đó.
Và Trên quê hương xa lắc xa lơ của Nhàn, trong dòng lịch sử chống ngoại xâm phương Bắc thời Đông Hán, có hai vị nữ lưu anh hùng mang họ Trưng, đã lãnh đạo toàn quân dân đứng lên đánh đuổi được giặc Tàu Tô Định chạy thục mạng trở về phương Bắc, người chị lên ngôi vua, làm vua được ba năm. Nhưng khi bị tên Mã Viện đem quân xâm lược trở lại, hai bà cùng quân dân chống cự mãnh liệt, nhưng cuối cùng vì sức yếu thế cô phải nhảy xuống dòng sông Hát tự vẫn, quyết không để bị giặc bắt. Một tấm gương can đảm nhưng là một kết cuộc thương tâm.
Cuối cùng thì hai chị em Nhàn cũng tìm được một chỗ ngồi. Trên sân khấu MC bắt đầu buổi lễ khai mạc. Thật trang nghiêm với quốc kỳ quốc ca VNCH, mà lâu lắm rồi Nhàn mới được nghe lại, nên Nhàn thật xúc động và lẩm bẩm hát theo dù có đoạn không thuộc hết lời. Rồi MC giới thiệu những thành phần tham dự, từ vị Hòa Thượng trụ trì, những ni sư, những vị chủ tịch của những hội đoàn quốc gia, hội đoàn quân đội, những hội đồng hương, những thân hào nhân sĩ, những mạnh thường quân…, đến chung vui với nhà Chùa.
Nhàn say sưa theo những tiếng hát lời ca sao mà hay quá. Lâu thật lâu Nhàn mời ngồi nghe ca sĩ hát trực tiếp trên sân khấu, họ mặc trang phục thật đẹp, nói chuyện rất vui, gần gũi, có ca sĩ còn xuống tận nơi khán giả ngồi, vừa hát vừa bắt tay rất thân tình. Nhất là những bản nhạc Lính năm xưa, sao mà nghe hay quá đỗi.
Một người Lính Không Quân không còn trẻ lắm. Đúng hơn là một người đàn ông mặc bộ quân phục phi công năm nào, ông đã được MC giới thiệu để trình bày một nhạc phẩm Lính: Một Chuyến Bay Đêm. Mới thoạt nghe, Nhàn sững sờ vì giọng hát này giống như giọng hát năm xưa Nhàn đã nghe từ người đó, một giọng Nam trầm ấm áp, thật truyền cảm, nhất là lúc người ôm cây đờn Guitar và say sưa đệm theo những nốt nhạc du dương trầm bổng của những bài nhạc lính, có lúc người còn đệm đàn cho Nhàn hát những bài tình ca không tên. Đã lâu thật lâu Nhàn không còn cơ hội nghe lại, không ngờ hôm nay Nhàn được nghe lại nơi đây.
Nhàn định đứng lên đi về phía sân khấu, nơi người ca sĩ đang hát, để nhìn cho rõ người Lính đó có phải chính là “người xưa” của mình không? Nhưng vừa dợm đứng lên đã bị chị Tâm kéo lại. Như đoán được ý định của Nhàn, chị Tâm hỏi vào tai Nhàn để người bên cạnh không nghe thấy dù tiếng nhạc rất ồn ào:
- Em định làm gì vậy?
- Em muốn xem kỹ có phải là người đó không vậy mà!
- Nhưng để làm gì?
- Ừ thì…, Nhàn ngồi lại chỗ mà mắt cứ nhìn trân trân lên sân khấu, chăm chú nhìn và như muốn nuốt trọn những lời ca đó. Như thấu hết nỗi lòng của Nhàn, chị Tâm đứng dậy rời chỗ ngồi và kéo Nhàn theo.
Nhàn bị chị Tâm kéo len lỏi qua từng dãy ghế ngồi và cuối cùng thoát ra được bên ngoài hội trường. Chị Tâm chọn một góc sân hơi vắng người và hai chị em đứng lại, chị nói với Nhàn như lời tâm sự chính chị là người trong cuộc.
- Chị biết đó là người em muốn tìm bao lâu nay. Chị ở trong thành phố này mà, nên thỉnh thoảng chị vẫn thấy ông ta xuất hiện trên sân khấu của một chương trình văn nghệ nào đó, ông ta vẫn hát bài nhạc mà năm xưa chị em mình đã từng nghe ông hát, nghe thì nghe vậy, nhưng chưa bao giờ chị đến gặp ông để nhận người quen. Chị biết gia đình ông ta qua một người bạn, vợ ông ta cũng thuộc loại… sư tử hà đông, nên ông ta cũng rất là… giữ kẽ với những người quen biết điều đó cũng tốt. Một người đàn ông khi đã lập gia đình, dù mình không biết họ có thật sự hạnh phúc không, nhưng tình trạng bên ngoài có vẻ êm ấm thì mình cũng mừng cho họ. Đó, cuộc sống gia đình của người ta là vậy, chị gặp để làm gì và em nữa, em lại càng không nên gặp ông ta..
Nhàn rất giận chị Tâm, nàng muốn hét to lên, tay vung lên muốn bày tỏ nỗi uất ức khi bị chị mình ngăn chận cơ hội mà nàng đã cố công tìm kiếm bấy lâu nay, Nhàn xẵng giọng:
- Tại sao chị ngăn em? Sao chị biết mà không cho em gặp lại người ấy một lần.? để ảnh biết là em đang ở đây. Như chị biết đó, ngày ấy trong cơn hỗn loạn, anh về tới Sài Gòn, và bất cứ người bạn nào của em mà anh gặp trong đó, anh cũng hỏi và tìm kiếm em, nhưng rồi sau đó anh lại bặt tin và mãi mãi, em muốn biết..?
Chị Tâm ôm chặt em và vỗ về Nhàn:
- Chuyện xưa như trái đất rồi. Hãy quên quá khứ đi, xem nó như một bóng ma, em có tìm biết rồi sẽ được gì khi em cũng đã có một gia đình ổn định, và được chồng yêu con quý. Hãy sống thực tế và lo cho gia đình cho tốt, hạnh phúc trong tầm tay đừng để vuột mất. Chuyện tình thời chinh chiến vào thuở mới lớn của tụi em tuy có đẹp thật, nhưng “tình chỉ đẹp khi còn dang dở, đời mất vui khi đã vẹn câu thề” như ông thi sĩ Hồ Dzếnh đã phán đó thật đúng quá đi…
Nhàn vùng vằng muốn gỡ tay của chị Tâm ra và muốn chạy trở lại chỗ cũ, nàng nói như thét trong cơn giận dữ:
- Nhưng mà em đã phí bao nhiêu năm tuổi xuân để chờ đợi ảnh như lời anh ấy đã hứa trước lúc xuôi Nam mà…
Chị Tâm vỗ vỗ trên vai Nhàn và bảo nàng nói nho nhỏ, trong khi có vài người đi ngang qua nhìn vào chỗ chị em nàng đang đứng:
- Hứa và thực hành lời hứa còn tùy thuộc rất nhiều vào hoàn cảnh em ạ. Chị Tâm an ủi.
Nhàn tiếp: - em biết mà, những người ra đi 75 đến xứ sở này, ban đầu bỡ ngỡ bơ vơ lắm, em không hình dung được đâu, họ muốn tìm được một việc làm để ổn định cuộc sống cũng chằng ăn trăn quấn lắm, có một số người may mắn có người bảo trợ tốt thì cuộc sống đỡ hơn, còn lại thì phải làm những công việc ngoài ý muốn với đồng lương ít ỏi để cố hội nhập vào cuộc sống mới trên xứ lạ quê người, không đồng ngôn ngữ, lại buồn khổ phải xa gia đình, cha mẹ, anh chị em ngay cả người yêu mà không biết bao giờ có cơ hội gặp lại...?. Với những bước đầu khó khăn và cô đơn đó, khó mà bảo họ “giữ lời thề” như những người ở lại trong nước. Đó là chị nó chung chung theo những gì bạn bè kể lại, nên chị thông cảm cho anh ta, và không hề thắc mắc và oán trách, dù người chờ đợi là em gái mình.
Tuy còn bực dọc, tức anh ách trong lòng, nhưng không muốn cãi lời chị mình nữa, vì chị như là mẹ, chị đã thay mẹ nuôi nấng, giúp đỡ Nhàn trong nhiều năm qua nên Nhàn đứng ngây người, thở dài buông xuôi nghe chị Tâm… giảng giải về những vấn đề khách quan và chủ quan trong cuộc sống, về hạnh phúc hôn nhân của một đời người, cứ y như lời của mẹ Nhàn nói năm xưa, khi bà cụ còn sống.. và bây giờ chị Tâm đang thế mẹ mà lo lắng cho Nhàn đây sao…
- Thôi mình đi về đi em!
Nhàn nghe theo lời chị Tâm đi ra xe mà không thoải mái chút nào, có quá nhiều điều gì ẩn ức mà không nói được, Đã hơn ba mươi năm rồi còn gì, người nào cũng đã sống gần hoặc hơn nửa thế kỷ, nhưng sao những kỷ niệm xưa nó cứ quanh quẩn, nó hiện rõ mồn một trong trí, nhất là khi “người xưa” lại xuất hiện trước mặt nàng, mà nàng lại không thể mặt đối mặt với người ta để hỏi một câu cho ra lẽ, để nàng có thể trút hết những buồn đau, những nhớ nhung chất chứa trong lòng từ bấy đến nay, những giọt nước mắt tức tưởi từ lâu dấu kín có thể bùng vỡ trên vai chàng, như ngày nào Nhàn hay nũng nịu bắt đền mỗi khi chàng trễ hẹn. Hình ảnh người phi công với bộ đồ bay màu xám, ngồi trên chiếc Lambretta xám lợt đợi Nhàn trước cổng trường, thường là đề tài cho cả bọn bạn chọc phá, có đứa còn làm bộ ghen với Nhàn, và Nhàn càng hãnh diện hơn mỗi lúc họp bạn, chàng của Nhàn vẫn đệm Guitar và hát bài nhạc lính chàng thích để tặng cho Nhàn. Giọng hát trầm ấm, quyến rũ, truyền cảm của người Lính đã lay động luôn tâm hồn những cô gái trẻ bạn của Nhàn, nên Nhàn càng thấy đời mình thật may mắn và hạnh phúc…
Chị Tâm cắt ngang dòng tư tưởng của Nhàn khi vừa lái xe qua khỏi khúc quanh, với giọng trầm buồn như một triết nhân:
- Bao nhiêu năm qua chị không hề nói với em về người đó, dù chị biết ông ta định cư ở thành phố này, vì chị nghĩ không cần thiết. Bây giờ đối với em tất cả cũng chỉ là dĩ vãng, nhớ cho chị điều đó. Em đã nhìn thấy hình ảnh của anh ta rồi đó, anh ấy bây giờ chỉ như một cái “bóng chiều” thôi, bóng càng về chiều càng ngả dài ra, và ngoằn ngoèo lay động, chứ không như bóng trưa thẳng đứng và chắc chắn đâu em. Gặp hay không gặp cũng không còn là vấn đề nữa, cũng như mùa Xuân đã qua, khó mà tìm lại được cảnh xuân giống y năm cũ. Thôi thì mỗi người có một số phận, hãy sống thật tốt với hiện tại mình đang có, đừng đắm mình trong bóng ma quá khứ nữa. Hãy xem “cuộc sống giống như một con tàu đang chạy trên một đường ray, chỉ có thể tiến về phía trước, chứ không thể quay đầu lại”* đâu em khi mà hoàn cảnh không còn cho phép nữa….
Lê Thị Hoài Niệm